همه چیز درباره پنبه (2)
بوتهی پنبه فقط در مناطقی رشد میکند که سرتاسر سال، آب و هوای گرم و آفتابی داشته باشند. پس از اینکه گلها شکوفه کردند و ریختند، الیاف پنبه رشد میکند. امروزه در فصل برداشت پنبه ماشین آلات غول پیکر کشاورزی در مزرعه به راه افتاده و پنبهها را جمعآوری میکند. در مناطقی که پنبه را بصورت سنتی و قدیمی کشت میکنند، این کار توسط دهها کارگر و با دست انجام میشود. در مجموع چهل و سه نوع پنبه در دنیا وجود دارد. حدوداً صد کشور در جهان پنبه تولید میکنند. در ایران نیز از زمان هخامنشیان تا کنون پنبه تولید میشود. استان خراسان رضوی رتبه نخست و استان فارس در مقام دوم تولید پنبه قراردارند. کشت پنبه در سالهای بسیار دور در ایران رونق فراوانی داشت و کارخانههای زیادی به کار پنبهزنی و ریسندگی مشغول بودند. اما متاسفانه امروزه بسیار از آنها تعطیل شدهاند که یکی از دلایل مهم آن کمبود آب است. گفته میشود برای تولید یک کیلو پنبه 20 هزار لیتر آب مصرف میشود.
پنبه به دلیل ویژگیهایی مانند جذب رطوبت بسیار خوب، نرمی و لطافت، فراوانی و در دسترس بودن، رنگپذیری راحت و مناسب، سبکی، تنفسپذیری، عدم چسبندگی و تحریک پوست، سالهاست که برای موارد گوناگون مورد استفاده قرارگرفته است که برخی از آنها عبارتند از: تولید جوراب، لباس زیر، لباس کودک، محصولات بهداشتی، دستمال کاغذی، حوله، پتو، نخهای بافندگی، طناب، باند، گاز استریل پانسمان و غیره. غیر از صنعت نساجی از گیاه پنبه در صنایع دیگر مانند صنایع غذایی، صنایع تولید کاغذ و مقوا و صنایع روغنکشی نیز استفاده میشود. یکی از محصولاتی که از ضایعات پنبه حاصل میشود آلفا سلولز است که از لینتر پنبه به دست میآید و از آن در صنایع شیمیایی و نظامی جهت تولید مواد منفجره استفاده میشود. جالب است بدانید ریشه لغوی پنبه در زبان انگلیسی (Cotton) از زبان عربی و از لغت قطن گرفته شده است.
یکی از مهمترین معایب لباسهای پنبهای مانند تیشرتهای نخی، آب رفتن و کوچک شدن آنها هنگام شستشو میباشد. برای جلوگیری از این امر، بهتر است لباسهای پنبهای در دمایی کمتر از 30 درجه سانتیگراد شستشو شوند. در صورتیکه تمایل دارید تا آنها را با دست بشویید، ابتدا باید آنها را حدود نیم ساعت در آب و مایع شوینده خیس کرده و سپس به آرامی چنگ بزنید. غیر از نحوه شستشو، نوع پهن کردن و آویزان کردن لباس هم در افزایش عمر آن تاثیر دارد. صاف پهن کردن و مرتب نمودن لباس روی بند بسیار مهم است زیرا وقتی الیاف پنبه خیس باشد به راحتی شکسته شده و از فرم خارج میشود. این حالت در قسمت یقیه لباس بیشتر به چشم میآید. نکته مهم دیگر این است که نباید لباس را مستقیماً زیر نور خورشید قرار داد. غیر از گرما و نور خورشید، گرمای اتو نیز موجب استهلاک الیاف پنبه میشود. در اینجا صاف پهن کردن لباس روی بند اهمیت پیدا میکند. زیرا اگر این کار را درست انجام دهید، دیگر نیازی به اتوکشی نیست.